MỤC TIÊU CẦN ĐẠT CỦA CHIẾN BINH (Lên cấp sau bài này!)
Sau khi ôn bài này, các bạn sẽ:
• Nhận dạng được Thiết bị Thông minh (Smart Devices): Trở thành thám tử phân biệt được đâu là “đồ thông minh” xịn và đâu chỉ là “đồ điện tử thường”.
• Hiểu được Tầm quan trọng của Tin học và Thiết bị Thông minh: Giải thích được lý do vì sao chúng là nhân vật chính trong Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0).
• Khoe khoang về Thành tựu Tin học: Kể vanh vách các thành quả khiến ngành Tin học trở nên “bất tử”.
1. THIẾT BỊ THÔNG MINH (Những Người Máy “Tự Kỷ” Biết Kết Nối)
HOẠT ĐỘNG 1: Nhận biết thiết bị thông minh (Ai là người thông minh nhất?)
Nếu ai đó hỏi bạn: “Máy tính xách tay có phải là thiết bị thông minh không?”, câu trả lời cần phải dựa trên định nghĩa nhé!
a) Thiết bị thông minh là một hệ thống xử lí thông tin
Tóm lại, để được gắn mác “thông minh”, một thiết bị điện tử phải thỏa mãn những điều kiện sau:
• Tự chủ (Autonomous): Có thể hoạt động một cách tự chủ (không cần sự can thiệp của con người) nhờ các phần mềm điều khiển được cài đặt sẵn.
• Kết nối (Connectivity): Có khả năng tương tác tự động với các thiết bị khác qua mạng không dây (như Bluetooth, Wifi,…) để tiếp nhận, xử lí và truyền dữ liệu.
• Thích ứng (Context-aware): Tự thích ứng với hoàn cảnh.
Ví dụ Phân loại Nhanh:
• Điện thoại di động (smartphone), Camera kết nối Internet (có thể tự động chọn lọc chỉ ghi hình khi phát hiện chuyển động), máy tính bảng, đồng hồ thông minh, TV kết nối Internet đều là thiết bị thông minh.
• Đồng hồ lịch vạn niên (không kết nối) hay máy ảnh số đời cũ (không hoạt động tự chủ) không phải là thiết bị thông minh.
Tóm lại hài hước: Thiết bị thông minh giống như một đứa trẻ tự lập: Tự làm việc, biết dùng mạng xã hội, và biết tự điều chỉnh hành vi!
b) Vai trò của thiết bị thông minh đối với xã hội trong CMCN 4.0 (Chúng ta đang sống trong tương lai!)
Thiết bị thông minh đóng vai trò chủ chốt trong cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0).
CMCN 4.0 là gì? Nó là cuộc cách mạng dựa trên nền tảng công nghệ số và tích hợp các công nghệ thông minh để tạo ra quy trình và phương thức sản xuất mới.
Các khái niệm làm nên CMCN 4.0:
| Khái niệm “Hot” | Đặc điểm vui vẻ | Vai trò của thiết bị thông minh |
|---|---|---|
| Trí tuệ nhân tạo (AI) | Khả năng “bắt chước” một vài hành vi hay cách tư duy của con người (dù còn hạn chế), giúp máy móc dự đoán, giao tiếp (như xe tự hành dự đoán va chạm). | Nhiều thiết bị thông minh tích hợp AI. |
| Kết nối vạn vật (IoT) | Tức là “Internet của mọi thứ”! Kết nối các thiết bị thông minh với nhau để thu thập và xử lí thông tin một cách tự động, tức thời trên diện rộng (như giám sát giao thông, cảnh báo thiên tai, nhà máy thông minh). | Thiết bị thông minh là thành phần chủ chốt (yếu tố cơ bản) của hệ thống IoT. |
| Dữ liệu lớn (Big Data) | Khả năng xử lí khối lượng dữ liệu cực lớn trong thời gian chấp nhận được. | Thu thập dữ liệu từ các thiết bị thông minh, phục vụ cho AI và IoT. |
| Điện toán đám mây (Cloud Computing) | Môi trường lưu trữ, tính toán khổng lồ trên mạng Internet. | Phối hợp cung cấp dịch vụ cho các thiết bị và hệ thống IoT. |
Kết quả của CMCN 4.0: Tạo ra nền sản xuất thông minh. Sản phẩm được sản xuất trong thế giới vật lí, nhưng quá trình thiết kế, tính toán, và tạo mẫu lại được thực hiện trên không gian số (thế giới ảo).
Nền kinh tế tri thức: Trong một sản phẩm công nghệ (ví dụ: điện thoại thông minh), chi phí cho thiết kế, phần mềm, và bản quyền công nghệ (tức là giá trị của tri thức) chiếm tỉ trọng lớn hơn cả giá trị nguyên vật liệu và nhân công.
CÂU HỎI CỦNG CỐ (Kiểm tra xem bạn có phải là “thông minh” không?)
1. Thiết bị nào là thiết bị thông minh? (a) Cân điện tử thông thường, (b) Đồng hồ kết nối với điện thoại qua Bluetooth, (c) Máy tính cầm tay (casio).
◦ Đáp án: Chỉ có Đồng hồ kết nối Bluetooth. (Máy tính cầm tay không kết nối, cân điện tử thông thường không tự chủ).
2. Hãy liệt kê một thiết bị thông minh khác mà nhà bạn đang có (ngoài điện thoại và máy tính bảng)?
2. CÁC THÀNH TỰU CỦA TIN HỌC (Những “Siêu Phẩm” Thay Đổi Thế Giới)
HOẠT ĐỘNG 2: Vai trò của tin học đối với xã hội (Cuộc sống sẽ ra sao nếu không có máy tính?)
a) Đóng góp của tin học với xã hội
Tin học và máy tính là “át chủ bài” trong việc thay đổi mọi lĩnh vực:
1. Quản lí: Giúp xử lí các quy trình nghiệp vụ trong trường học, ngân hàng, doanh nghiệp một cách nhanh chóng, chính xác, hiệu quả và tiện lợi, tiết kiệm chi phí.
2. Tự động hoá: Tạo ra các thiết bị thông minh hoạt động theo chương trình (như Robot), giúp thực hiện nhiều công việc thay con người, kể cả ở những nơi nguy hiểm.
3. Giải quyết các bài toán khoa học kĩ thuật: Máy tính có khả năng tính toán nhanh và chính xác, hỗ trợ mô phỏng, nghiên cứu (ví dụ: dự báo thời tiết, giải mã gen).
4. Thay đổi cách thức làm việc: Nhiều công việc được thực hiện trực tuyến (dạy học, mua hàng). Các ngành nghề như chụp ảnh đã chuyển từ dùng phim sang chụp ảnh số.
5. Giao tiếp cộng đồng: Cho phép trao đổi thông tin nhanh chóng, hiệu quả qua email, diễn đàn, và mạng xã hội (Youtube, Facebook, Zalo,…).
b) Một số thành tựu phát triển của Tin học (Những Phát Minh Vĩ Đại)
Các phát minh sau đây đã giúp Tin học và máy tính trở thành một phần không thể thiếu của xã hội hiện đại:
1. Hệ điều hành: Quản lí thông tin, phần cứng, tiến trình xử lí và cung cấp giao diện làm việc với người dùng. Ví dụ: OS/360 (hệ điều hành đầu tiên đưa ra hầu hết nguyên lí hiện đại), Windows, Android, iOS.
2. Mạng và Internet:
◦ Mạng máy tính cho phép kết nối các thiết bị để trao đổi dữ liệu.
◦ Internet cho phép kết nối toàn cầu (nhờ giao thức TCP/IP, 1983).
◦ World Wide Web (WWW) (1992) tạo ra phương tiện truy cập Internet dễ dàng và nhất quán (phổ cập Internet).
3. Các ngôn ngữ lập trình bậc cao: Giúp lập trình viên chỉ cần tập trung vào cách giải quyết vấn đề (thuật toán) mà không cần biết đến mã máy (bit). Python là một ví dụ nổi bật, cùng với FORTRAN (ngôn ngữ bậc cao đầu tiên, 1957).
4. Các hệ quản trị cơ sở dữ liệu (CSDL): Cung cấp công cụ để tổ chức, cập nhật, truy cập dữ liệu (dưới dạng bảng như hiện nay) mà không phụ thuộc vào các bài toán cụ thể.
5. Các thành quả nghiên cứu khoa học: Bao gồm Trí tuệ nhân tạo (AI), Dữ liệu lớn (Big Data), giúp tin học ứng dụng sâu rộng.
Tóm lại về thành tựu: Tin học không chỉ tạo ra phần cứng mạnh mẽ, mà còn xây dựng nên Phần mềm (Hệ điều hành, Ngôn ngữ lập trình, CSDL) và Mạng lưới kết nối toàn cầu (Internet, WWW)—những trụ cột quyết định giúp máy tính có vị trí không thể thay thế trong xã hội hiện đại.
LUYỆN TẬP (Ôn tập bằng cách “tám” chuyện công nghệ)
1. Thiết bị thông minh nào có thể nhận dạng được hình ảnh?
◦ Gợi ý: Camera an ninh có khả năng nhận dạng người kiểm soát ra vào ở các cổng sở.
2. Tác dụng của các phần mềm tin học văn phòng là gì?
◦ Gợi ý dí dỏm: Chúng ta không thể gửi cho sếp một bức thư tay nhăn nhúm! Phần mềm văn phòng (Word, Excel, PowerPoint) giúp biên soạn tài liệu làm việc, lưu trữ, tìm kiếm dễ dàng, và tăng chất lượng, hiệu quả hoạt động hành chính.
VẬN DỤNG (Ứng dụng thực tế như một dân IT chuyên nghiệp)
1. Hệ thống giám sát giao thông thông minh: Hãy nêu lợi ích của hệ thống giám sát giao thông nhờ các camera thông minh đang được triển khai ở các thành phố.
◦ Câu trả lời cấp tốc: Hệ thống này gồm cả phần cứng (camera) và phần mềm (xử lí dữ liệu), có chức năng tự động phát hiện và xác định phương tiện vi phạm, giúp xử lí vi phạm hành chính hoàn toàn tự động và đảm bảo thông tin chính xác.
2. Xe tự hành (Self-driving car) và lợi ích xã hội: Xe tự hành được xem là thành tựu điển hình của CMCN 4.0. Hãy tìm hiểu lợi ích của xe tự hành giúp hạn chế ô nhiễm, ùn tắc giao thông và giảm chi phí.
◦ Lợi ích Thần tốc: Khi xe tự hành được sử dụng rộng rãi, người dân không cần sở hữu xe cá nhân; họ chỉ cần đặt xe qua Internet. Điều này giúp giảm số lượng xe cá nhân trên đường, từ đó giảm ùn tắc giao thông và giảm ô nhiễm. Chi phí sử dụng xe dịch vụ (taxi) cũng có thể giảm do tốc độ di chuyển hiệu quả và tối ưu hóa chi phí vận hành.
Views: 0
