Nội dung chính
- Hệ điều hành là trái tim của thiết bị điện tử.
- Có máy là phải có hệ điều hành – như cơm cần nước mắm vậy đó!
- Nắm được hệ điều hành, bạn mới hiểu cách máy tính “suy nghĩ” và “hành động” thế nào.
1. Lịch sử phát triển của hệ điều hành máy tính cá nhân
- Ngày xưa xửa xừa xưa, máy tính không dễ dùng như bây giờ. Người ta phải gõ lệnh như pháp sư, sai 1 ký tự là máy… làm thinh 😐.
- Rồi thời thế thay đổi, giao diện đồ họa ra đời: có cửa sổ, có biểu tượng, có chuột chạy qua chạy lại – dễ dùng hơn, nhìn cũng “chanh sả” hơn nhiều 🖱️🪟.
- Tiếp theo là cơ chế “plug & play” – tạm hiểu là “cắm vô là chơi được liền”. Nhờ nó, máy tính tự nhận thiết bị như USB, chuột, máy in mà không cần van xin cài thủ công nữa 😄.
- Hai ông lớn của làng máy tính cá nhân:
- Mac dùng hệ điều hành macOS (chảnh nhưng mượt),
- PC dùng Windows (phổ biến như mì tôm).
a. Hệ điều hành Windows 🪟
- Windows 1.0 (1985): mới ra, nhìn như bản vẽ Paint 😅.
- Windows 3.0 (1990): biết làm nhiều việc một lúc, còn biết kéo-thả như ảo thuật.
- Windows 95: xuất hiện nút Start huyền thoại, thêm cả plug & play, ai cũng mê.
- Windows XP: huyền thoại tuổi thơ, vừa nhẹ vừa đẹp, chạy “mượt như bơ”.
- Windows 7, 8, 10, 11: mỗi bản đều cải tiến từ giao diện tới hiệu suất, nhưng càng về sau thì máy yếu đừng hóng 😅.
- Chiếm 86% thị phần: tức là cứ 10 máy tính thì khoảng 9 cái dùng Windows. Quá bá đạo luôn!
b. Hệ điều hành Linux và các phiên bản 🐧
- Linux là hậu duệ của UNIX, xuất thân cao quý, biết đa nhiệm, đa người dùng.
- Do anh Linus Torvalds viết ra năm 1991. Phát hành miễn phí, ai muốn “vọc” cũng được!
- Là ông tổ của phần mềm nguồn mở – kiểu như “bánh mì công thức ai cũng có, ai giỏi thì thêm topping làm bánh xịn”.
- Có nhiều bản “phái sinh” như: RedHat, Suse, Ubuntu… và cả Android – tức là điện thoại Android của bạn cũng có chút “dòng máu Linux” trong đó nha! 📱
2. Hệ điều hành cho thiết bị di động 📱
- Smartphone và tablet chính là “công cụ sống còn” thời hiện đại. Không có nó thì… khóc tiếng Emoji 😢📴.
- Thiết bị di động cần hệ điều hành:
- Giao diện thân thiện như người yêu cũ dễ làm lành,
- Kết nối mạng nhanh như chạy deadline,
- Tích hợp nhiều tiện ích cá nhân như báo thức, camera, trò chơi, app chỉnh ảnh “biến hình” lung linh ✨.
- Hai hệ điều hành bá đạo:
- iOS (Apple): đóng – mượt – bảo mật cao – khó “vọc”.
- Android (Google): mở – dễ xài – thích là sửa – ai cũng có thể vọc được (miễn có hứng!).
3. Quan hệ giữa hệ điều hành, phần cứng và phần mềm 🤝
- Ngày xưa chưa có hệ điều hành, muốn máy tính chạy là phải gõ lệnh từng dòng – đúng kiểu “làm thủ công, cực mà vẫn sai”.
- Ngày nay, nhiều thiết bị (như TV, máy giặt) có bộ xử lý + phần mềm cố định trong ROM – bấm nút là chạy, không cần lo nghĩ.
- Nhưng với máy tính đa năng, cần có hệ điều hành để:
- Quản lý phần cứng (RAM, CPU, ổ cứng…),
- Chạy ứng dụng, giữ cho chúng không… đè nhau mà crash,
- Điều phối tài nguyên, như trọng tài giữa các phần mềm đang tranh nhau dùng máy in 😅.
- Tóm lại: Hệ điều hành giống trưởng phòng kỹ thuật – không thấy rõ mặt, nhưng thiếu là cả công ty (máy tính) loạn ngay!
Views: 4
